De ontwikkeling van Lesson Study op de Marnix Academie staat niet op zichzelf. Het bouwt voort op de schouders van ‘Co-teaching’ en meer Marnix Academie-specifiek: ‘Samen boeiende lessen ontwerpen’. In de literatuurstudie van Meirsschaut & Ruys (2018) wordt Co-teaching gepositioneerd binnen het perspectief van Team teaching. Meirsschaut en Ruys (2018) beschrijven hierbij een zevental modellen waarop Co-teaching ingezet kan worden als middel in het opleiden van aanstaande leraren. Zes van deze zeven modellen kunnen als herkenbare fasen binnen een meerjarig Lesson Study-traject in het opleidingsonderwijs aan de orde komen. Op deze pagina beschrijven we de zes modellen zoals besproken door Meirsschaut en Ruys (2018) en presenteren we de overeenkomsten en verschillen tussen Co-teaching en Lesson Study.
Eén van de methodieken die we op de Marnix Academie inzetten om theorie en praktijk dichter bij elkaar te brengen is Lesson Study. Lesson Study is een methodiek van in de school opleiden/trainen, waarbij (aanstaande) leerkrachten van elkaar leren gedurende bijeenkomsten voor, tijdens, en na de uitvoering van een les (Ishii, 2018). De mate waarin studenten een actieve rol spelen in het te geven onderwijs op hun praktijkschool varieert gedurende de opleiding. Aan de start van de opleiding kijken studenten nog mee met hun mentor en oriënteren zij zich in de school door bijvoorbeeld mee te kijken met lessen van leerkrachten uit de andere leerjaren. Later verandert deze rol naar het ontwikkelen van (delen van het te geven) onderwijs en meer verantwoordelijk voor de klas als geheel. We herkennen deze opbouw van minder naar meer actieve deelname aan het te geven onderwijs door de student in de literatuurstudie van Meirsschaut & Ruys (2018). Zij beschrijven in deze studie zeven modellen van Co-teaching. Binnen een meerjarig Lesson Study-traject in het opleidingsonderwijs kunnen we zes van deze zeven modellen als herkenbare fasen inpassen. Hieronder worden de zes modellen toegelicht.
Model 1 Observatiemodel: De student-leraar observeert vanuit een niet-actieve rol in het klasgebeuren een andere leraar om informatie te verzamelen over instructiegedrag (of bijv. klassenmanagement), met als bedoeling dit achteraf samen te analyseren en te bespreken met het oog op toenemend inzicht in het professioneel functioneren als leraar en het optimaliseren van het instructiegedrag (klassenmanagement).
Model 2 Coachingsmodel: De mentor ondersteunt de student-leraar – die de verantwoordelijkheid op dat moment heeft over een deel van de les, een subgroep of de gehele klas) – vanuit een coachende houding.
Model 3 Ondersteuningsmodel: De mentor heeft de volledige verantwoordelijkheid en leiding over het klasgebeuren. De student-leraar neemt een ondersteunende rol in voor een subgroep.
Model 4 Sequentieel model: Mentor en student-leraar verdelen de lesfasen en nemen een deel van de lesfase voor eigen rekening.
Model 5 Parallelmodel: Mentor geeft instructie aan de gehele groep. De student-leraar geeft instructie aan een subgroep en heeft hier ook de verantwoordelijkheid voor.
Model 6 Interactief model: Mentor en student-leraar werken samen en dragen een gedeelde verantwoordelijkheid over zowel het plannen, uitvoeren als de reflectie op de onderwijsactiviteiten (nabespreking).
Bovenstaande modellen laten zien dat er sprake is van een bepaalde volgordelijkheid, namelijk de mate van actieve inbreng van beide deelnemers tijdens de te geven les. Elk van deze zes modellen kan binnen een meerjarig Lesson Study-traject binnen het opleidingsonderwijs een rol gaan spelen. Zo kan de mate van actieve inbreng van de student-leraar toenemen gedurende de opeenvolgende leerjaren van de opleiding.
In onderstaand figuur zijn de verschillen en overeenkomsten tussen Lesson Study en Co-teaching weergegeven. Hier is te zien dat Lesson Study en Co-teaching verschillen op het onderdeel onderzoek (fase 2) en samenvatting en borging (fase 6). Ook kennisdeling als afsluitend element van de Lesson Study-cyclus is in mindere mate van toepassing op de methodiek Co-teaching.
| Lesson study | Co-teaching | |
|---|---|---|
| Doelen en selectie van het onderwerp | ||
| Onderzoek | ||
| Ontwerpen lesplan | ||
| Uitvoering Onderzoeksles | ||
| Nabespreking | ||
| Samenvatting en borging | ||
| Kennisdeling |
Verder lezen over Co-teaching?
[ref lijst invoegen]
Praktisch gezien is Lesson Study samen een les voorbereiden, deze uitvoeren en daarna samen nabespreken én deze les weer aanpassen. Maar hoe pak je dat precies aan? We nemen je mee in de zes stappen van een Lesson Study-cyclus.